Title
eng Amatempile (ISIG_1885-07-01_i006)
Found in Newspaper
Article Type
xho Organization
SubType of Article
eng Religion
Language
Newspaper Code
eng ISIG_1885-07-01
Identifier
eng ISIG_1885-07-01_i006
Word Count
eng 1455
Print Page
eng ISIG-1885-07-01_p005
Page Spread
eng 5.1-5.2
Start Page of Article
eng 5
End Page of Article
eng 5
Print Column
eng 1
eng 2
Coder
eng Sipile Nqiyama
Intlanganiso yomnyaka yama Tempile ibise Bayi nonyaka. Kulo nyaka ufileyo yayise Graaff-Reinet, ekwati nakuba kwakumiswe indawo ezimbini eyakuba kuzo eyalo mnyaka, i Tinara ne Bayi, kwabuye kwabonaka1a ukuba ama Tempile ase Tinara akwisimo sengxakoko, nezipitipiti ezitatele kwase Ramenteni— kwase kugqitywa ukuba yoba se Bayi. Nakona ko zibo ziko izixaki, ekute kodwa ngomonde nenkutalo yabalungiseleli bentlanganiso, zoyiswa, yaza yako ke intlanganiso. Isixaki esikulu zintawelo ebantwini, ngenxa yelanga ukubalela, nokunqaba kwemisebenzi. Esona sixaki sikulu noko malunga nale yanonyaka intlangano, kukuba um Bali-micimbi omkulu u Mr, Burness ebe sezingxingongweni malunga nemali zamanye amabandla, ezibange ukuba angazikupi ngexesha izaziso, kwaza ke kwako ukupitizela nokungavisisani. Kubonakele kwa kwinyanga zokuqala zomnyaka ukuba akuko nto ilungileyo ngecala lombali, yaza ngoko intlanganiso yabuyiswa ngomva, yeza ku May endaweni ka April. Indawo kambe emandla, kwabo sukuba i Tempile enkulu iya kuba semzini wabo, kukulungiselela ukwamkela izitunywa eziza kuvela itempile zazo indaba. Kuti ke kwiminyaka emibi kungalungi nto. Ate ke namhla ama Tempile ase Bayi, akubona ukuba aya kuxakwa, acela izihlobo ezitile ukuba zezamkele abaze e Tempileni enkulu e Bayi, endlwini zazo, endaweni yokuqeshelwa indlu njengapambili. Okunene ke bagaleleke kwa ngom- Gqibelo kwada kwa ngom-Vulo abavela kwindawo ngendawo, baza batiwa sa pakati komzi, wati omnye, mhlaumbi ababini baba komnye umzalwana, njalo-njalo. Ngawo la amagama e ' Delegates,' kunye nendawo ezivela kuzo:— Igama. Indawo. Mr. John Mvolman ' Geo. W. Caithness ' Philis Boggenpoel ' Jappie Fransch ' D. Meyburg Rev. James Van Rooyen Mr. Esau Calvert I Solomon Qambela ' September Sayster ' Nasini Gwantsa ' William Harris ' Philip Pieters ,, Charles Arasayne ' Daniel Nicolaai Rev, P, J. Mzimba Tarkastad. Ncanara. Graaff-Reinet. Uitenhage. Port Elizabeth. Bethelsdorp. Middelburg. Somerset East. Lovedale. Kuko abanye abanga fikelelanga ngenxa yezixakeko, abanje ngo, Sister J. Wedderburn, Tarkastad; Rev. S. P. Sihlali, Graaff-Reinet; Mr. J, K. Bokwe, Lovedale; nabanye base Murraysburg, Richmond, Namaqualand, Hanover, ne Willowmore. Ngom-Vulo 25 May, 1885, abutene onke ama Tempile endlu ezintlanu zase Bayi, etyalikeni yabo Sutu e Russell Road, apo aputunywe kona ligubu lebandla elintsundu le St Cyprian Benefit Society. Apume apo ama Tempile sezi baba emoyeni izivato,—kukokele eziluhlaza, kwalandela ezibomvu, nango ebeka pandle kwe Bayi, lingasabetwa nje igubu livusa umnyele. Aye atinta ngo ntolongo, atelelwa ngama Tempile e ' Vrede Temple ' apo, abuya ngo Princes Street, akweza i Queen Street, aza kunyuka ngo Russel Road, aya angena e Edward's Memorial Church. Yazala vingci tu lotyalike inkulu kakulu, kuba yawomeleka yonke lonto yayilandela igubu. Kute kwakubona ukuba kunge- ne, kwada kwangena nento oti wakuzikangela ubone ukuba lendlu iyityalike—kumhla zapehlelelwa zizintsana,—ukuba zaka zayingena, wavala umntu emnyango. Yeka ke! Kwahlokoma limbi kaloku ixilongo. Kusuke ingwevu ka Gqadushe u Rev. Henry Kayser, wawati qo qo ambalwa, wafunda isahluko Ezibalweni Ezingcwele, waza wavakalisa ukuba kuza kushumayela u Rev. J. P. Philip, B.A., unyana ka Rev. T. Durant Philip, waae Rafu. Unyule amazwi kweye Mizekeliso xxin, 31—32. ' Ungakangeli i wayine xa ibomvu, xa ibengezela- yo ebekilcni, xa ihlayo kakuhle; ukupela kwayo iluma njenge nyoka, isuzele ngoko nomadudwane.' Ute umfo ka Philip—' Namhla andinanto nenxila, andinanto nabazili- Umntu endinento naye apa namhla ngulowa usela ngobunchtu—(Matig) ngomlinganiso.' Bate kuba bebaninzi abapuza amatamo abo, esingaba baleli 'manxileni, sababona beboka-boka, befunana ngamehlo. Ubonisile pakati u Mr. Philip ukuba lento umntu ukwakiwa kwayo ifana ne Injini le ka Loliwe, kuko mbiza itile efike izaliswe ngamanzi, kuze kubaswe, ati akubila lomanzi kudaleke lento siti tina ngumpunga—bati bona si steam. Esi steam singati sivulelwe sonke onakale umashini, kunjalo nje singati sike sagqita emgceni igqabuke imbiza. Umzimba womntu ke une steam esinjalo ekufuneka songiwe, salu- nyukelwa ukuba singenzi ngozi kuye. Lomntu ke umana epuza itamo, eti ufudumeza umzimba, upelisa amandla e steam somzimba wake, kuba oko kufudumala ati uva kona akupuza kukupupuma kwe steam okubangwa ngulo mlilo amana ukuwubasa, kuze kuti kamva eve etyafile, kufuneke ebuye wakwezela kwange tamo—qoko! itshe imbiza— kukufa kwake oko. Watsho wati okunye lomfo upuza itamo ufana nombexeshi oliqobola okuseloko emi ngesabokwe emahasheni, aze ke ngoko adinwe, noko ingamahashe alukuni, ingekapeli ihambo yawo. Umfo ongaseliyo yena uyazonga amandla ake kuba ihambo yake inde, ufuna nombexeshi olumkileyo, omana ukuwatinta kuhle ngomkala amahashe ake, aze afike apo aya kona engati eb'engahambi 'ndlela. Asinto ikoyo lento ibubu ncatu etywaleni, kuba lilipina inxila elavela lalinxila kwamhla laqak. ukusela? Abaqali ngokutabata itamo elingxengiweyo yini, kanti oba mabini ngomso—ngomso 'mnye ibe yi glasi erwada, engangxengwanga? Ugqibe ngokulinganisela nge Bulu elalinesicaka esiselayo. Lona noko lalinge mzili laliyi ncatu, eti mhla lowo ipuze itamo. Site sakuhlala sinxila isicaka esi, sabizwa ngomnye umhla yinkosi yaso, yati, ' Wa Dyonashe! lento ungena kusela matig,' (eh lizwi lipuma kwi maat, measure—umlingo) ' Lento unga- seli ngomlinganiselo uxele mna yini Dyonashe? ' Ute u Dyonashe, | Kambe nkosi, kaundipe umlinganiso—i maat —kuba igxebeka yi maat, ne glasi yi maat, neli t'unga ndisengela kulo ikwa yi maat 11 Yabona apo ukuba u Dyonashe mayimyeke aziketele eyake i maat. Ubonise ngalo mlinganiselo u Mr. Philip ukuba asinto ikoyo lento ubuncatu, kuba enye yanela yi glasana encinane kanye ngemini, yimbi kabini, yimbi kahlanu, Enye ngenxa mhlaimbi yokomelela komzimba ne botile ipela ayimnxilisi; Kodwa zonke zipelela ebunxileni. Ngokuhlwa kom-Vulo kubeko intlanganiso yamatempile odwa, yaza ingxoxo yemicimbi yendlu enkulu, yaqalwa kusasa ngolwe-Sibini, kwada kwa lolwe-Sine—Kunyulwe amagosa endlu onkulu ngolwesi-Tatu, emi ngoluhlobo :— Bro. Rev. Henry Kayser, Hankey, R.W.T.T. ' Rev. P, J. Msimba, Lovedale, P.R.W.T.T. ' Geo. W. Caithness, Nanaga, R.W. Coun. ' William Harris, Bethelsdorp, R.W.V.T. ' Jappie Frausch, Graaff-Reinet, R.W. Chap. ,, Isaac Wauchope, Port Elizabeth, R.W. Secy. ' Rev. Thos. Merrington, ,, ,, R.W. Trea. ' Piet van Vuuren, Bethelsdorp, R.W.A.S. ' Daniel Nicolnai, Somerset East, R.W.M. ,, Charles Arasayne, Middelburg, R.W.G. ' September Sayster, Port Elizabeth, R.W. Sent. ' John Mvolman, Tarkastad, R.W. Mess. ' Philis Boggenpoel, Graaff-Reinet, R.W.A.M. Sister J. Wedderburn, Tarkastad, Supt. Bands of Hope, Ngokuhlwa ngolwe-Sine (28th inst) kubeko i Tea-meet¬ing, kwaza emva kwayo kwako ingxoxo nenteto. Isihlalo satatwa ngu Mr. Kayser, wapahlwa ngabanye abafundisi o Revs. J. C. Macintosh, Batts, Philip, Mzimba, Ntsiko, Malgas, namanene amhlope - Messrs. Spindler, and Caithness. Ateta onke lamanene ebonisa ububi boselo, nokufuneka koncedo Iwama Tempile ukuze kusindiswe inxila. Ute u Mr. Kayser kuma Tempile—'Msani ukulibala, ngalo malapu niwaxwayileyo, niti zi Regalia, wona kupela Iupau olupandle lokumkumbuza idabi enizimiselo ukulwa Iona, lokusindisa umzi wakowenu kulo uselo, nokuzama konko eninako ukutshayela inkantini zimke pakati kwenu. Ndiyoyika ngati ama Tempile ngoko ajonge kwozi Degrees, nala mabala-bala, afuna ukuwucekisa umsebenzi orabaxa woku nyula inxila eludakeni.' Ute akutsho sakumbula ibali lom Xosa, oko bekusaqingqwa induku, oway'enenduku entle kunene, eqoqwe ngoku mfikimfa, yaza yatiwa pululu ngenqata. Kutiwa wati esabamba kwindawo enamatye enqina, kupupu impunzi pambi kwake. Ute akubon' ukuba usite re isipanga x'ilunge naye inyamakazi, wakumbula ukuba lenduku yilanduku yake intsha, intle—wavakala esiti—' Yo ; au ! induku yam betu kulamatye—yo! ' Yela kwa ntsiza impunzi engadange agibisele! Inteto zabanye abateti asina kuzilanda namhla, sigqiba ngeliti lamabandla asifumene isidlanga esidala somzi wakowetu, esibubise umzi, sacita ubukosi, nobu numzana, nobu pakati—USELO. Imfazwe zifike zabula iminyani ufe kade umzi USELO. Umntu oteta ngokunyusa uhlanga eyinyabele lendawo yoselo uteta amampunge. Ungabiya unqabise nge Lizwi Iika Tixo, kodwa usabiyela umpanda nebotile pakati, unotshaba endlwini. Ukuba ufuna ukuba lihlwempu, sela; ukuba ufuna ukuba lisela, sela; ukuba ufuna ukuba ngumlwelwe, sela; ukuba ufuna ukuzipa mbanisa intloko, sela; ukuba ufuna ukucita umzi negama lakowenu, sela | ukuba ufuna ukuba lutuli lwenyawo, sela; ukuba ufuna ukulahlwa zihlobo zako, uze ube yinto yelizwe, engena kaya, engena mhlobo, engena sidima, engena situnzi, sela; ukuba ufuna ukuncwatwa uhleli, kuzilwe usahamba, kulilwe usahleka, sela. Ukuba ufuna ukwahlukana no Tixo—ungabi nasabelo ebukumkanini Bake, lingabi nto kuwe igazi lo Nyana Wake; ukuba ufuna ukuzibopelela ku Satana ngonapakade; ukuba ufuna ukuya kumfincela esihogweni u Napakade wako— sela! SELA! ! SELA!! ! Ngonyaka ozayo Indlu Enkulu yama Tempile Enene, yoti ukuba ayibanga se Somerset ibe se Middelburg. Abanento zokubala, nezicelo zezivato, nencwadi, bobona kwenye indawo ukuba u Mbali we Ndlu Enkulu nonyaka ngu Mr. Isaac Wauchope, osendaweni eb'ifudula ino Mr. Burness. Imali yomnikelo we Ndlu Enkulu yotunyelwa ku Mgcini-mali u Rev. Thomas Merrington; kodwa imicimbi emalunga nemiteto yomhlambi, nokucela ilungelo lokumisa i Tempile, yobekiswa ku Rev. H. Kayser, Hankey. OFE YINGQELE,—E Bayi kusasa ngolwesi-Hlauu kucolwe i Lawo abati ngu Andries Telemachus lifile e Princes Street, pandle kwe Bayi. Lo Andries uptime enkantini yakwa Wynne enxila, enelinye i Lawana elise bukwenkwana, elite lakufuna ukumtundeza walipa impama, laso limshiya. Lomhla ke yayisina imvula, kubanda kakulu. Lite kanti liye lawa, lalala kwase caleni lendlela, zabeta pezu kwalo imvula zobusuku bolwe-Sine—kwasa lifile, Sihlomela kula mazwi siqukumbele ngawo imicimbi ye Tempile, siti,—Ukuba ufuna ukufa zingqele, ufele estrateni, ufe kungenziwanga mtandazo, ufe ungacinganga ngo napakade —SELA ! Kwi Telegraph kuko ibali lamfazi utile ngase Paarl obanjwe ebe isonka, esibela abantwana bake abane. Lomfazi yayi linenekazi elinomzi walo, nendlu untle, linefama enkulu kunene. Umzi walo ubutandwa kakulu zindwendwe, ngenxa yokulunga kwento zonke zawo—kwanele ukutya kwade kwasala, kungeko xiila lokuba kotyiwa kwambatwe ntonina ngomso. Ute akubanjwa ebe isonka kwalandwa ukuba ungubanina, nokuba kutenina ukude abele abantwana isonka, kwafunyanwa ukuba imbangi yoku luselo. Namhla akasenayo nendlu, sel'efinize kunye nendoda yake pantsi kwe pempe ngase damini. Kwakbna, ukuba ufuna ukwahlukana nobukulu, nokubukwa ; ukuba ufuna intolongo, SELA !