Title
eng Imvo Ne Lovedale (IMVO_1885-04-08_i018)
Found in Newspaper
Article Type
xho Article
SubType of Article
eng Newspaper Squabbles
Language
Newspaper Code
eng IMVO_1885-04-08
Identifier
eng IMVO_1885-04-08_i018
Word Count
eng 661
Print Page
eng IMVO_1885-04-08_p002
Page Spread
eng 2.4-2.5
Start Page of Article
eng 2
Print Column
eng 4
eng 5
Coder
eng Sipile Nqiyama
PANTSI kwalamagama abalulekileyo Isigidimi Samaxosa sokugqibela esipume e-Lovedale siti :— Akuko mfo ugcina ubatsha bake njengo Nyaniso. Enjalonje unotshaba apa olutiyene naye kunene, olukauleza isimanga ukuyebeleza kwalo xa sukuba lufumene itutyana lokumbida, mhlaumbi lokumenzakalisa. Igama lololutshaba ngu Xoki. Lufana nala ' Qaqana ' usazeke abaliswe entsomini, wafunyanwa yintokazi isiya kowayo elele endleleni, elila, elusana ; yati ngosizi yamta. bata yammemeka; kanti yinto endala yomnta, uxwebetu Iwesigebenga, okuba nje uzinzonzisile ngabom ; suka wamguqukela unina akukov' ukumnceda, wambulala, wamdla! Kwezo ngcapukiso zinjalo, yena u-Nyaniso ngutnfo ongaputuzeliyo koko akwenzayo, nakoko akutetayo; kuba nyazi ukuba ekupeleni kwako konke ukoyisa kuyakuma ngelake icala ; nangani wofumana inkatazo, mhlaumbi indleko, ekusukeleni utshaba Iwake olo. Siwakunjuzwa lamanqaku Zimvo Zabantsundu (ipepa lase Qonce), zenyanga edluleyo. Kuyintwana encinane kuti kanye, nesingayise neso eli, ukuba kutiwe,—kubekiswa zizo kuti ukuti,—' Isigidimi sinekwele; ' kuba asikayiboni into esingayikwelezelayo kuzo,—ingekuko ukuba asinakwele Isigidimi, sifanele, sinalo eli loku kulahlwa kwenteto ezifanelekileyo, nezenzo zengqondo ; sinekwele kukushiywa kwenyaniso, kudunyiswe amafene. Eyona ndawo inkulu isibange ukuba sicele indlebe zabafundi beta ukuke basipnlapule ngamalinga elopepa ukwenzakalisa i-Lovedale. Ngabula Iona! Lomalingake, njengokuba kubonakala ukuba libinqele wona nje, asiyi kuba nanceba ekuwabambeni ngesixanti, lawo ate avela ekuhleni, siwaxubushe ngazo zonke inyaniso ezinoknsixasa ; siswele iqinga, mhlaumbi, kulawo odwa oti anyebeleze ngasese, okwexesha. Asimangalisiweke kodwa kukuya buvela ngokuvela, okwangoku, ubuteha be Mvo, ngokukodwa ngokubekiselele kuyo i-Lovedale, noko singaboni 'fa liya kuzivelela ekwenjeninjalo. Kwibala lesi Ngesi le Mvo ze 2 ku March, ete lonteto yalingwa ukuguqulelwa kwelesi Xosa, kwipepa le 9 ku March, abafundi babikelwa ukuba : (1) ' Ulaulo Iwase Lovedale luyaxengaxenga; (2) ' Ubu-Krestu bayo buyapela ; (3) ' Ukucuma kwayo, nokubekeka ebifudula inako,—eb' iyintloko ngoko kuzo zonke i-Institution ze South Africa,—kuya kusinya ngokusinya kuleminyaka mitandatu idluleyo.' Ezindawo ngobutatu bazo siyazikanyela ukuba aziyonyaniso ; ngapezu koko no Mhleli we Mvo Zabantsundu, ukuba ubetanda ukuyivuma inyaniso, uyazi ukuba aziyiyo, nangani zishicilelwa pantsi kolaulo Iwake olunga ' xengaxengiyo ' kambe. Koku sikukankanyileyo siqamele pezu kwenyaniso ezingepenulwe nangubani, ngokubekiselele ku-lomzi zalatwe kuwo ezo zigxeko, nakuba kodwa singakatalele kuzicaza ngakuba i-Mvo ezo sezenjenjalo ukulahlekisa abafundi bazo.Zingati zipendliwe ezona nene zokuma kwawo lomzi,—okokuba ubuye ngomva, uqubele pambili sinina, kuleminyaka mitandatu,—angakoliseka nabani kukuba i-Lovedale ayilahlekene nendawo yayo ekudweleni elugqatsweni. Asiziteti ezindawo ngakuba sinabutshaba ngakwi Mvo; kodwa sikangele ilungelo le Mfundo Yabantsundu ukuba lingabukuqwa, nabantu bakowetu bangalahlekiswa zinteto ezinje j sijonge kanjako ekubeni imfanelo yokuqala yo Mgcogeli wendaba kukukuba umzi awuzele nendaba ezipendliweyo inyaniso yazo, angati ngabomnje awupakele eanafene alahlekisayo. Asingi singaba nemfazwe nabo sihambisa naboumsebenzi wukusasa- za indaba, kodwa kusifanele namhla ukuba senze incazo ngeli galelo le Sigidimi. Ekuqalekeni kwalonyaka sashicilela inteto ka Rev. E. MAKI- WANE, abati bakuyibona abase Lovedale bayicukuceza bayitshabisa ngamazwi awayengafanele kutetwa mayelana nayo. Lonteto yabonwa ngumbaleli ose Kapa owati ukuteta ngayo:— Inteto ka Mr. Makiwane esand' ukubonakala kwi ' Mvo ' apa itakazelelwe Kunene ekufundweni kwayo. Ikangelelwe Kanye ukuba yinteto ebalwe kakuhle ; yabe kananjalo iyinteto ebalwe ngo Ntsundu ofundiswe e-Lovedale kwapela, yati naleyo indawo yayenza yanencasa ngokunye, yaba nencasa ngakumbi kwabo abake bayifunda inteto ka Dr. Stewart enge Linga Lemfundo yaba Ntsundu. Ndingati ngokumayelana nenteto ye ' Sigidimi' ngokumayelana nalenteto ka Mr. Makiwane, inteto yaso ivakele inesikwa yayinteto kanye yomoya ombi wekwele, kangangokuba yeyokusuka incunyelwe kudlu lwe kupela, ukude senze inteto yokugxeka enjengale, ize ide ivunyelwe noko ukuba ibonakale ivela kumzi waba Fundisi, isingiswa ku Mfundist Ontsundu, ofunde kanga ngokuba akazanga wabako onjalo kususela emva kwexesha likamfi u-Tiyo Soga. Kwaye kunganqweneleki nokuba kude kwisishicilelo sase Lovedale kuhanjwe kuvakaliswa ukuba kuko nto yonakeleyo kona, umhlaumbi kulamzi obuke wati pambi kwaleminyaka mitandatu idluleyo wayintloko apa e-South Africa ngoku kuko ukupola komanyano lobukristu. Njengokuba ke Isigidimi siyixwaya imfazwe pezu kwalamazwi ke, mayibe inteto yaso iyiposile indawo ebeyelate kuyo, kuba inteto le inge- yiyo eyetu. Into eyakungenisela ukumangaliswa wonke ofunda elipe- pa kukuteta kwe Sigidimi ngohlobo lokungati inteto le ibite yenziwa siti. Azi ukuba ngelengcole kangakana- nina amapepa elilizwe ukuba ibiya kuti yonke into ebalwa ngababaleli bawo ibe kanti selivakalisa umxelo wawo. Lomhleli wetu kwi Sigidimi wazi mhlope ukuba oku akunjalo akafanele ke ukungcolisa amapepa ; okanye ubengayilesanga into atete ngayo, ebekufunekake exolisile. Si- yakwaneliswa kukuxoliswa ngenxa yokukuxokelwa.