IsiXhosa Intellectual Traditions (IsiXIT) Digital Archive

Mhleli, njengoko saka sakakanya ngapambili, ubengeko ekaya intsuku ezilishumi eyeke eba Tenjini, ngokoke sitemba ukuba ayikumangalisa bani indawo yokuba iti intsingesela yamanqaku esowenza asingisele ngokukodwa kwinto ezilunge nelozwe. Ngolwe Sihlanu kwedluleyo kwabako kwelo umvulo we Tyalike yase Ndwana (kwisihlambo sika Stokwe), kwenziwake ngawo onke amaci okokuba lonto ibe yinto. Ukuba mandike kuti xa siti okwenene yaba yinto, kuba kweso sihlambo kwaqukana inkita. Into engengangani yabantu basesikolweni engamehlo amacala ngamacala aba kona kwabako nabantwana abavela kwizikolo ezibini nezitatu, intwanake ezo ezabeta wanga umoyal okusoloko wenze inzwinini enye yengoma, ngokutandeka kobuko bazo. Lahlake ' Ixilongo le Gospeli' labahlanganisela ndawonye abantu, abahlake bayizalisa landawana yenkonzo eyaba kupela nokubamba iqelana elingepi kulonkita. Inkonzo yokuvula yabanjwa ngu Rev. E. J. Warner wakwa 'Bangindlala (Mount Arthur) no Rev. J. Wilson, obeke ese Sinqenqeni no Rev. J. Mahonga ongumfundisi welo bandla. Yakupuma leyo kwangena kaloku eyoluntu lonke, leyo yonganyelwa ngulomfo utandwa ekutele kunene uyimantyi yakona u Mr. Levey Kwabutwa kaloku inkozo zokokuba kuhlaulwe indleko ze Tyalike leyo. Leyoke indlela yaqutywa ngelemihla amadoda ukukangela okokuba azi yoba yinto kabanina eyogqwesa amanye. Yekake kwawa hashe, nkomo, gusha, bokwe, kwa 'nemali etandekayo,' kwati ngexeshana kwavakala sekutiwa licinyiwe ityala, okoke kwafeza. Amava esinawo, ngokukodwa mayelana ne hotele ezimele umendo asingawo ekun- gatiwa ngamnandi; kusolokoke kwati kwatini o Ntsundu wavela, watwala, nokutwala watwala etwele. Impato umu- bali lo ate waqubisana nayo kona kwi hotele ezitile ngapaya kwezibuko le Xonxa, nase Cacadu singati ukuyixela iyoyolahlobo kanye lwezangaba zapula umqolo we nkamela, ngokwebali kambe. Masiti ukuyibalisa kwetu londaba yen- jenje ukwenzika kwayo. Lombali ushwa linji wayekwele kusoloko esemhlana we- hashe, linjani Iona ilanga, isituba se yure ezine. Gaxa waya wagaleleka kwenye yezindawo ngegama zimiselwe ukonwa- bisa abahambi. Amahashe wona ahle angeniswe estaline. O ! yena azifunele ezake izixaso, ngena ngase Kitshini! Masesinqumla ngeliti tina asinabutshaba nganto nale kitshini itene mba nati, iyin- dawo apo silugiselelwa kona. No- koke kona, ezi kitshini ngakwicala lika- kucokiseka zingakangeleka kunezizitali zibungxushungxushu sisakuke sizibone. Eyona nto yazo yona bubuncinane imin- xuma le bo, into zonke azilungele- lene. Ukuyipeta kaloku masize ngecala lakwa mali, apo kaloku wofika olasizana lwe kitshi lubizwa into elingana neye- lanene Iona bekusoloko lenze umngcebele kwezipezulu indawo, ukuba akubizwa ngapezulu nakwalo. Into kuti, masiti bo, kubo bonke kumakowetu abazamela uku- singisa pambili, eyinyongo nombungu osirenyayo, kungokwazi ukuba kanene konke oku kungenxa yebalanje qa. Noko senjenjanje akungakuba sisiti lento yolu- vula nganto olucango sivalelwe ngalo, kodwa siyiteta kuba siyazi ukuba iyinda- wo eyasoloka yaba sigxala kuba Fundisi ko Titshala abatembekileyo, nakuba Limi becala lakowetu, singaba ukuba asiteti asiyimele njengoko besifanele indawo esibekwe kuyo.